Kod kreskowy kończy 50 lat. Zmienił świat, ale był też źródłem teorii spiskowych

Dziś jest standardem, bez którego trudno wyobrazić sobie handel czy logistykę. Gdy kod kreskowy debiutował w USA pięć dekad temu, nie traktowano go poważnie. Z czasem stał się wszechobecny, ale był też źródłem kilku egzotycznych teorii spiskowych.

Publikacja: 06.04.2023 13:14

Kod kreskowy kończy 50 lat. Zmienił świat, ale był też źródłem teorii spiskowych

Foto: U.S. Navy, Michael W. Pendergrass, domena publiczna, Wikimedia Commons

UPC (Universal Product Code), czyli Uniwersalny Kod Produktu, stał się najbardziej popularnym narzędziem rozpoznawania produktów. Dziś każdego dnia na całym świecie skanowane są miliardy przedmiotów w rozmaitych branżach – od linii lotniczych, przez apteki, po sklepy i kina.

Technologia laserowa stojąca za UPC zmieniła zwłaszcza handel. Dzięki kodom kreskowym możliwa stała się nie tylko  szybsza obsługa przy kasie, ale też sprawniejsze magazynowanie towarów, proste dokonywanie zwrotów produktów  czy ostatnia nowość: korzystanie z kas samoobsługowych. Kim był pomysłodawca kodu kreskowego – rewolucyjnego rozwiązania, które zmienił sposób robienia zakupów?

Kto wymyślił kod kreskowy? 

W roku 1932, gdy Stany Zjednoczone zmagały się w Wielkim Kryzysem, pracownik Uniwersytetu Harvarda, Wallace Flint, zaproponował swoim studentom udział w eksperymencie. Celem było opracowanie sposobu na zautomatyzowane dostarczanie kasjerom produktów z magazynu.

Czytaj więcej

Zara się zmieni. Córka założyciela przejmuje stery i ma rewolucyjną wizję marki

Właśnie wtedy pojawił się pomysł polegający na tym, że klient po wybraniu konkretnego produktu z katalogu pobierał  kartę perforowaną, a następnie umieszczał ją w czytniku. System, po odczytaniu danych z karty, dostarczał kasjerowi produkt z magazynu. Klientowi otrzymywał rachunek, a system magazynowy korygował stan zapasów. 

Pomysł nie był wówczas traktowany do końca poważnie, a Wallace'a Flinta traktowano raczej jak niepoprawnego marzyciela, który niewiele ma wspólnego z realiami. Jednak po latach jego pomysł, nieco zmodyfikowany, okazał się na tyle prosty i skuteczny, że stał się impulsem do prac nad rozwojem technologii, która pozwoliłaby w pełni wykorzystać rozwiązanie zaproponowane przez Flinta.

Prace nad systemem kodów kreskowych oraz zapisanymi w nim danymi produktów – tzw. Uniwersalnym Kodem Produktu, będącym fundamentem systemu numeracji stosowanego obecnie na świecie numeru GTIN, czyli Globalnego Numeru Jednostki Handlowej – rozpoczęły się w latach 50. XX wieku.

50 lat kodu kreskowego

Choć technologię wykorzystywania kodów kreskowych już w 1952 roku opatentowali Norman Joseph Woodland i Bernard Silver – absolwenci Uniwersytetu Drexel w Filadelfii – to dopiero w 1971 roku amerykańskiemu inżynierowi George'owi Laurerowi udało się dopracować to rozwiązanie na tyle, by można było wprowadzić je do powszechnego użytku w sklepach, co miało miejsce dwa lata później.

Czytaj więcej

Bilety na wystawę Vermeera drogie jak na Beyoncé. Czarny rynek kwitnie

Standard oznaczania towarów kodami, który do dziś doskonale sprawdza się na całym świecie, do powszechnego użycia został wprowadzony 3 kwietnia 1973 roku w USA. Niedługo po Stanach Zjednoczonych kodów zaczęła używać także Europa, na naszym kontynencie EAN (European Article Numbering) powstał w 1976 roku.

Upowszechnienie się kodów kreskowych obudziło czujność zwolenników teorii spiskowej. Według niektórych kody miały być zapowiedzią systemów powszechnej inwigilacji społeczeństw. Jednak większy opór przed kodami kreskowymi pojawił się ze strony organizacji chrześcijańskich w Stanach Zjednoczonych. Ich przywódcy dowodzili, że kody zawierały ukrytą „liczbę bestii” – czyli 666, o której wspomina Apokalipsa św. Jana. Zdaniem zwolenników tej teorii spiskowej, liczba 666 jest zakodowana we wszystkich kodach kreskowych, co miałoby być potwierdzeniem biblijnej zapowiedzi.    

Pierwszy produkt z kodem kreskowym: guma do życia 

Co ciekawe, pierwsze urządzenie do odczytywania kodów kreskowych, było dziełem przypadku. Theodore Maiman, który stworzył jego pierwowzór, nie przypuszczał bowiem, że jego laser może znaleźć zastosowanie w sklepach – zakładał raczej, że znajdzie on zastosowanie jedynie w nauce czy przemyśle.

W 1974 roku w supermarkecie Marsh w mieście Troy w amerykańskim stanie Ohio, zainstalowano pierwszy skaner do kodów UPC. Towarem, który jako pierwszy został zeskanowany, była guma do życia Wrigley’s Juicy Fruit. Choć obawiano się, że niewielkie opakowanie produktu sprawi, że kod zostanie odczytany przez laser nieprawidłowo, okazało się, że rozwiązanie to działa świetnie – dzięki niemu łatwiejsza była nie tylko obsługa klientów przy kasie, ale też katalogowanie produktów czy ich inwentaryzacja.

W latach 80. kod kreskowy jest podstawą identyfikacji produktów w sklepach czy magazynach. Po branży spożywczej do kodowania zachęciły się także wszystkie inne sektory, zauważając uniwersalność i praktyczność wynalazku. 

Kod kreskowy wyprze kod QR?

Choć kody kreskowe to niezwykle praktyczny wynalazek, to w 1994 roku powstała technologia, która może je zastąpić. Mowa o kodach QR (Quick Response Code) – dwuwymiarowych piktogramach, które odczytywane są przez czytniki zarówno w poziomie, jak i w pionie. I choć jest to pomysł znacznie bardziej złożony od popularnych kodów EAN-13, to jednocześnie pozwala on na zapisanie dużo większej ilości informacji. W kodzie QR można zapisać bowiem zarówno liczby, jak i całe zdania, linki czy akapity tekstu. 

Kody QR mają też inną, konkurencyjną dla kodu kreskowego zaletę – dziś niemal każdy posiada do nich czytnik, czyli smartfon. Dzięki nowoczesnym procesorom mobilnym, piktogramy da się odczytać aparatem, a następnie odczytywać zawarte w nich informacje. Co więcej, dzięki dostępnym w sieci generatorom, z łatwością sami możemy tworzyć kody QR i zapisywać w nich dowolne informacje. 

Zanim dojdzie do wyparcia kodów kreskowych, minie jednak jeszcze trochę czasu. W 2027 roku pojawić się ma nowy standard kodów przemysłowych, które w dużej mierze oparte są właśnie o technologię QR. Prawdopodobnie niebawem znikną więc niezwykle popularne paski, które widniały na produktach przez pięć dekad.

UPC (Universal Product Code), czyli Uniwersalny Kod Produktu, stał się najbardziej popularnym narzędziem rozpoznawania produktów. Dziś każdego dnia na całym świecie skanowane są miliardy przedmiotów w rozmaitych branżach – od linii lotniczych, przez apteki, po sklepy i kina.

Technologia laserowa stojąca za UPC zmieniła zwłaszcza handel. Dzięki kodom kreskowym możliwa stała się nie tylko  szybsza obsługa przy kasie, ale też sprawniejsze magazynowanie towarów, proste dokonywanie zwrotów produktów  czy ostatnia nowość: korzystanie z kas samoobsługowych. Kim był pomysłodawca kodu kreskowego – rewolucyjnego rozwiązania, które zmienił sposób robienia zakupów?

Pozostało 89% artykułu
Biznes
Europejski „król luksusu” w tarapatach. Spadek wartości o 30 miliardów euro
Biznes
Sukcesja w polskich firmach. Ekspertka: Problemem jest „syndrom założyciela”
Biznes
Business Fashion Environment Summit 2024: moda w obliczu wielkich wyzwań
Biznes
„Efekt Tiktoka” dotknął kolejną branżę. Potentat nie nadąża z produkcją
Materiał Promocyjny
Fotowoltaika naturalnym partnerem auta elektrycznego
Biznes
Kryzys w ulubionej marce odzieżowej generacji Z. „Przeprowadzka albo zwolnienie”
Materiał Promocyjny
Seat to historia i doświadczenie, Cupra to nowoczesność i emocje