„Druga Mona Lisa” na wystawie. Czy to dzieło Leonarda da Vinci? Spór badaczy

W Turynie wystawiono obraz znany jako „druga Mona Lisa”. Kto jest autorem dzieła? O to badacze od lat toczą spór. Niektórzy przypisują autorstwo tego obrazu Leonardowi da Vinci.

Publikacja: 30.11.2023 11:29

„Mona Lisa z Isleworth” (po lewej) oraz obraz Leonarda da Vinci, który można oglądać w Luwrze.

„Mona Lisa z Isleworth” (po lewej) oraz obraz Leonarda da Vinci, który można oglądać w Luwrze.

Foto: Mona Lisa Foundation

Wygląda młodziej niż jej słynna, zamieszkująca obecnie Luwr kuzynka. Mowa o portrecie zwanym „drugą Moną Lisą”, który od niedawna można oglądać w Turynie. Kuratorzy wystawy i część znawców sztuki przypisuje jej autorstwo Leonardowi da Vinci, jednak nie wszyscy specjaliści są tego samego zdania.

„Druga Mona Lisa”. Czy namalował ją Leonardo da Vinci?

W galerii Promotrice delle Belle Arti w Turynie otwarto niedawno wystawę, w ramach której można przyjrzeć się słynnemu i kontrowersyjnemu obrazowi, do którego przylgnęły przydomki „drugiej Mony Lisy” oraz „Mony Lisy z Isleworth”. Organizatorzy otwartej do 26 maja przyszłego roku wystawie przewrotny tytuł: „Pierwsza Mona Lisa”.

Czytaj więcej

Watykan otworzył drzwi do „miasta umarłych”, po raz pierwszy w historii

Z Moną Lisą, którą można podziwiać w Luwrze, „Monę Lisę z Isleworth” łączy charakterystyczny, tajemniczy uśmiech, a także poza i ciemne ubranie – choć tu jest nieco inaczej namalowane. Między obydwoma obrazami istnieje jednocześnie szereg istotnych różnic.

Już na pierwszy rzut oka można zauważyć, że „Druga Mona Lisa” wygląda zdecydowanie młodziej. Co więcej, wyraźnie uboższy, wyglądający na niedokończony, pagórkowaty pejzaż za jej plecami obramowują kolumny z kamienną balustradą – tak jakby postać siedziała na tarasie.

Czy „Mona Lisa z Isleworth” to autentyczne dzieło Leonarda da Vinci? To pytanie od lat dzieli ekspertów w dziedzinie sztuki.

O obrazie zaczęło być głośno w 1913 roku, kiedy kupił ją kolekcjoner Hugh Blaker w londyńskiej dzielnicy Isleworth – stąd przydomek obrazu. Był przekonany, że to dzieło Leonarda, podobnie jak kolejny właściciel obrazu – słynny amerykański właściciel galerii Henry Pulitzer, który nabył pracę w 1936 roku.

Obecnie „Mona Lisa z Isleworth” należy do grupy inwestorów, którą reprezentuje The Mona Lisa Foundation z siedzibą w Zurychu. Od czasu do czasu obraz trafia na widok publiczny – tak jak teraz w galerii w Turynie.

„Mona Lisa z Isleworth”: pierwsza wersja słynnego obrazu Leonarda czy kopia?

Część ekspertów twierdzi, że autorem pracy faktycznie jest Leonardo da Vinci. Ich zdaniem mistrz namalował ją około roku 1505 roku, a więc dziesięć lat przed powstaniem słynnej Giocondy. Uważają oni też, że w odróżnieniu od tej ostatniej, „Monę Lisę z Isleworth” da Vinci miał też namalować „na żywo”, w obecności modelki, a nie na bazie namalowanego portretu.

„Udowodniliśmy poza wszelką wątpliwością, że Leonardo namalował obydwie Mony Lisy” – stwierdził w rozmowie z „The Times” Joel Feldman, sekretarz generalny The Mona Lisa Foundation. Feldman podkreśla, że autentyczność dzieła potwierdzili naukowcy z uniwersytetów w Kalifornii i San Diego.

Inni eksperci wyrażają zgoła inną opinię. Ich zdaniem „drugą Monę Lisę” namalował w późniejszych latach jakiś inny artysta. Tak twierdzi między innymi profesor emeritus z Uniwersytetu Oksfordzkiego Martin Kemp, specjalizujący się w twórczości Leonarda.

W rozmowie z branżowym serwisem „Artnet News” Kemp stwierdził, że nie ma żadnych przesłanek wskazujących na to, że „druga Mona Lisa” powstała wcześniej niż Gioconda z Luwru. Naukowiec zwraca też uwagę na fakt, że obraz namalowano na płótnie, a nie na desce – tak jak w przypadku wszystkich prac, których autorstwo przypisuje się mistrzowi z Vinci. W „drugiej Monie Lisie” nie widać też efektu sfumato – bardzo trudnej do podrobienia techniki, charakterystycznej dla dzieł Leonarda.

Zdanie to podziela również Vittorio Sgarbi, włoski krytyk sztuki i wiceminister kultury Włoch. Zapytany o opinię przez „The Times”, sprawę „drugiej Mony Lisy” skwitował krótko: „To śmieć, brakuje mu duszy Leonarda i nie wiem, dlaczego ktokolwiek wierzy, że jest inaczej”.

Wygląda młodziej niż jej słynna, zamieszkująca obecnie Luwr kuzynka. Mowa o portrecie zwanym „drugą Moną Lisą”, który od niedawna można oglądać w Turynie. Kuratorzy wystawy i część znawców sztuki przypisuje jej autorstwo Leonardowi da Vinci, jednak nie wszyscy specjaliści są tego samego zdania.

„Druga Mona Lisa”. Czy namalował ją Leonardo da Vinci?

Pozostało 91% artykułu
Sztuka
Koniec „inwazji” Banksy'ego na Londyn. Burza wokół tajemniczych murali
Sztuka
Kolejna nieudana renowacja w kościele w Hiszpanii. Media pomstują. „Karykatura”
Sztuka
Pomnik z Wrocławia najlepszy na świecie. „Pokazuje sytuację całego pokolenia”
Sztuka
Tajemnica arcydzieła Rembrandta ujawniona. Mistrz użył toksycznej substancji
Sztuka
Medale olimpijskie dla artystów? Znany muzyk chce powrotu do idei twórcy igrzysk