Ułatwienie życia czy niewola? Rosną teorie spiskowe wokół „miast 15-minutowych”

Koncepcja „15-minutowego miasta”, zakładająca, że podstawowe potrzeby mieszkańcy powinny być w stanie zaspokoić w odległości 15-minutowego spaceru bądź przejażdżki rowerem od domu, bez konieczności korzystania z samochodu, staje się coraz bardziej popularna przede wszystkim ze względu na wciąż rosnącą świadomość ekologiczną.

Celem pomysłodawców takiej wizji urbanistyki jest uczynienie miast bardziej przyjaznymi – z mniejszą liczbą pojazdów, z ulicami pełnymi zieleni i niższym poziomem zanieczyszczeń.

Dobrze zaprojektowane „miasto 15-minutowe” powinno pozwalać mieszkańcom na łatwy dostęp do sklepów, punktów usługowych, placówek medycznych czy edukacyjnych. Ta koncepcja dodatkowo zyskała popularność podczas pandemii – powszechna stała się bowiem praca zdalna. Nic więc dziwnego, że ludzie w wielu dużych miastach zaczęli doceniać możliwość załatwienia większości najważniejszych spraw w okolicy miejsca zamieszkania. 

Mimo że celem pomysłodawcy koncepcji „15-minutowego miasta”, prof. Carlosa Moreno z paryskiego Uniwersytetu Sorbona, było pogodzenie zrównoważonego rozwoju miast z działaniami mającymi na celu ułatwienie życia mieszkańcom poprzez ukształtowanie nowych sposobów spędzania czasu, pracy czy odpoczynku, niektórzy są zdania, że w rzeczywistości nie chodzi o wygodę. Coraz częściej słychać głosy, że „miasta 15-minutowe” są częścią międzynarodowego spisku, mającego na celu kontrolowanie społeczeństw.

Czytaj więcej

Architektura

Amsterdam: w tym apartamentowcu, oprócz ludzi, zamieszkają też dzikie zwierzęta

Amsterdam zyska niebawem budynek, w którym, oprócz mieszkań dla ludzi, powstaną też miejsca, w których będą mogły zamieszkać dzikie zwierzęta. To pionierski przykład eko-inkluzywności w architekturze.

„Miasto 15-minutowe”: Miejskie więzienie czy wygoda?

Choć koncepcja „15-minutowego miasta” w założeniu miała ułatwić życie, w mediach społecznościowych coraz częściej natknąć się można na opinie, że celem urbanistów i polityków jest budowa dystopii i zwiększanie kontroli nad społeczeństwami.

Zwolennicy teorii spiskowych przekonują, że politycy chcą uwięzić mieszkańców w zamkniętych dzielnicach, ograniczać możilwość poruszania się, a także karać grzywnami za niedostosowanie się do nowych zasad.

Celem ataków ze strony zwolenników teorii spiskowych był ostatnio między innymi Duncan Enright – brytyjski polityk zaangażowany w próbę ograniczania ruchu w Oxfordzie. Enright chciał, by w godzinach szczytu komunikacyjnego ograniczyć poruszanie się samochodami.

Zgodnie z założeniem, mieszkańcy Oxfordu musieliby między innymi ubiegać się o uzyskanie pozwolenia na przejazd najważniejszymi ulicami. Jakie oskarżenia padają pod adresem Enrighta?

Najczęściej słychać zarzut, że Duncan Enright „chce zamknąć ludzi w dzielnicach” i jest  „częścią groźnego międzynarodowego spisku mającego na celu kontrolę ruchu ludzi w imię działań na rzecz klimatu”. – Podczas wielu lat pracy w samorządzie lokalnym nie spotkałem się nigdy wcześniej z czymś takim - powiedział Enright w rozmowie z CNN.

Celem ataków stał się także Alex Nurse, wykładowca geografii i planowania na Uniwersytecie w Liverpoolu, który niedawno opublikował swój artykuł o „15-minutowych miastach” w magazynie „Conversation”. Podobnie było także w przypadku kanadyjskiego polityka Paula Lefebvre’a, który na początku miesiąca zorganizował spotkanie poświęcone koncepcji „15 minutowych miast”. 

Zarzuty? Za każdym razem podobne: ograniczanie możliwości przemieszczania, zamykanie ludzi w dzielnicach i przede wszystkim – dążenie do inwigilacji społeczeństwa.

To zaledwie kilka przykładów ataków na zwolenników teorii spiskowych na ideę „miasta 15-minutowego”. Kim są autorzy tych teorii i jaki jest ich cel?

Czytaj więcej

Ekologia

Mediolan zakazuje palenia. To sposób na walkę ze smogiem

Zdaniem władz miasta palenie papierosów odpowiada za blisko 10 procent stężenia pyłu PM10 w Mediolanie, jednym z najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie.

Narodziny teorii związanych z „miastami 15-minutowymi”

Podczas demonstracji w Oxfordzie przeciwko planom ograniczania ruchu w części miasta, pojawiały się rozmaite argumenty, ale na transparentach często widać było zrównanie idei „miast 15-minutowych” z komunizmem i totalitaryzmem. 

Teoria spiskowa mówiąca, że władze dążą do ograniczania mobilności mieszkańców i coraz większej inwigilacji, rozwinęła się w pandemii. Wówczas lockdowny były sposobem na ograniczenie transmisji wirusa, ale dla wielu osób takie działania władz były niejasne i odbierano je jako próbę ograniczania wolności.

Pandemia się skończyła, ale ograniczenia nie znikają – uważają zwolennicy teorii spiskowych. Co więcej – nie tylko nie znikają, ale są wręcz zwiększane. Wszak w pandemii lockdowny były okresowe, a ograniczanie mobilności mieszkańców miałoby być permanentne – uważają zwolennicy spisków.