Najmłodszy zabytek w Polsce do rozbiórki. Prywatna kaplica przetrwała 13 lat

We wsi Tarnów rozpoczęła się rozbiórka kaplicy Votum Aleksa, która od 2022 roku była najmłodszym zabytkiem w Polsce – informuje „Wyborcza”. Minimalistyczny obiekt, ceniony przez wielu architektów, nominowany był w przeszłości do jednej z najbardziej prestiżowych nagród branżowych w Europie.

Publikacja: 10.04.2024 15:27

W 2011 roku, gdy kaplica powstała, trafiła ona między innymi na krótką listę Mies van der Rohe Award

W 2011 roku, gdy kaplica powstała, trafiła ona między innymi na krótką listę Mies van der Rohe Award, najważniejszego europejskiego konkursu architektonicznego.

Foto: Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków

Znajdująca się w mazowieckiej wsi Tarnów skromna, drewniana kaplica Votum Aleksa, która w 2022 roku trafiła na listę zabytków województwa mazowieckiego, została poddana rozbiórce – podaje „Gazeta Wyborcza”. Dlaczego podjęto taką decyzję?

Najmłodszy zabytek w Polsce nie przetrwa?

Wybudowana na prywatnej posesji minimalistyczna kaplica Votum Aleksa, od niedawna – bo od 2022 roku – jest najmłodszym zabytkiem w Polsce. Decyzja o wpisaniu budynku na listę zabytków województwa mazowieckiego podjęta została, gdyż – jak zaznaczał konserwator – „to dzieło minionej epoki”. „Jest jednym z ostatnich przykładów drewnianej architektury sakralnej wznoszonej na ziemiach polskich od kilkuset lat i jest świadectwem bardzo wysokiego poziomu artystycznego tej architektury“ – podkreślono w uzasadnieniu. 

Jak informuje „Gazeta Wyborcza”, powołując się na czytelnika, który w minioną niedzielę chciał odwiedzić perłę architektury sakralnej, rozpoczęła się już rozbiórka kaplicy. „Jakieś było moje zdziwienie, gdy na miejscu okazało się, że kaplica jest aktualnie rozbierana” – czytamy w wiadomości, którą mężczyzna przesłał „Gazecie Wyborczej”. 

Czytaj więcej

Niemcy: Kościół na sprzedaż, bo zabrakło wiernych. „Brutalne, ale konieczne”

Najmłodszy zabytek w Polsce. Kaplica Votum Aleksa jest rozbierana 

Jak do tego doszło? W listopadzie 2021 roku działkę, na której znajduje się kaplica, przejęli nowi właściciele, którzy planowali sprzedać budynek, ale bez gruntu. Miał zostać on przeniesiony w inne miejsce. Była to jedyna szansa na uratowanie zabytku – obecny właściciel terenu, ze względu na osobiste powody, nie chciał bowiem zachować kaplicy. Miało wynikać to z konfliktu z poprzednim właścicielem, który był jej fundatorem i inwestorem.

Nowi właściciele odwołali się od decyzji konserwatora do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które uchyliło decyzję wojewódzkiego konserwatora 21 lutego 2023 roku i nakazało mu ponowne rozpatrzenie sprawy. Sprawa nie została jednak rozstrzygnięta. Właściciele mieli wnieść sprzeciw do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który 27 kwietnia 2023 roku uznał, że ministerstwo powinno podjąć decyzję w tej kwestii. W wyniku tego 14 września ministerstwo uchyliło decyzję konserwatora i poinformowało o niewpisaniu budynku do rejestru.

Czytaj więcej

Flipperzy przejmują kolejną branżę. Magnesem są rekordowe zyski

Rozbiórka kaplicy miała się już rozpocząć – budynek ma nie mieć już dachu i części poszycia, a na działce, na której się znajduje, leżeć mają luźne deski, trociny i inne materiały, z których była zbudowana.

Najmłodszy zabytek w Polsce. Kontrowersje wokół kaplicy

Kaplica Votum Aleksa została wybudowana na prywatnej działce w w mazowieckiej wsi Tarnów w 2011 roku. Jej zaprojektowanie powierzono Marcie i Lechowi Rowińskim – parze architektów tworzących warszawską pracownię Beton. Drewniany budynek wzniesiono w odosobnionym miejscu na skarpie nad Wisłą.

Swoją konstrukcją budynek nawiązywał do wyglądu tradycyjnych kościołów – miał między innymi wysoki, dwuspadowy dach, zwieńczony krzyżem. Obiekt miał jednak również cechy, które mogły zaskoczyć osoby, które przywykły do tradycyjnej polskiej architektury sakralnej – był skromny, minimalistyczny, niepozorny i bardzo prosty.

W założeniu kaplica Votum Aleksa miała być miejscem spotkań lokalnej wspólnoty katolickiej – miały tu odbywać się msze. Ostatecznie obiekt formalnie nie stał się jednak kościołem – mimo starań pierwszego właściciela kaplicy i jej fundatora, władze kościelne nie wyraziły zgody na jej poświęcenie. Jak uzasadniały, architektura budynku była zbyt skromna. 

Postawienie kaplicy w tym, a nie innym miejscu nie podobało się także przyjeżdżającym do Tarnowa letnikom, którzy mieli obawiać się, że ewentualny pożar drewnianego kościoła mógłby przenieść na znajdujące się niedaleko domki letniskowe.

Kaplicę Votum Aleksa doceniało jednak wielu grono architektów – zarówno polskich, jak i zagranicznych. W 2011 roku, kiedy kaplica powstała, trafiła ona między innymi na krótką listę prestiżowego europejskiego konkursu architektonicznego Mies van der Rohe Award. Wielokrotnie pojawiła się też w branżowych magazynach na całym świecie, zaś w 2012 roku dostała się do finału pierwszej edycji Nagrody Architektonicznej tygodnika „Polityka”.

Znajdująca się w mazowieckiej wsi Tarnów skromna, drewniana kaplica Votum Aleksa, która w 2022 roku trafiła na listę zabytków województwa mazowieckiego, została poddana rozbiórce – podaje „Gazeta Wyborcza”. Dlaczego podjęto taką decyzję?

Najmłodszy zabytek w Polsce nie przetrwa?

Pozostało 94% artykułu
Architektura
Wybrano najpiękniejszą winiarnię na świecie. To dzieło słynnego architekta
Architektura
„Luksusowy bunkier z ogrodem”. innowacyjny projekt znanego polskiego architekta
Architektura
Polskie muzeum z tytułem najlepszego na świecie. Sukces architektów z Warszawy
Architektura
Zamek w Łapalicach z prestiżowym wyróżnieniem. „Nieskończony potencjał”
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Architektura
Słynny budynek do wyburzenia. Przetrwał tylko 30 lat. „Od lat stoi pusty”