Trwa burzenie włoskiej ikony modernizmu. Miasto idealne, które stało się piekłem

Vela Gialla w Neapolu to budynek mieszkalny, którego twórca inspirował się architekturą Le Corbusiera, słynnego szwajcarskiego pioniera modernizmu. To miał być symbole postępu i nowoczesny, komfortowy dom dla mieszkańców szybko rozwijającego się kluczowego miasta na południu Włoch. Historia Vella Gialla potoczyła się zupełnie inaczej, niż chcieli jej twórcy, a teraz właśnie dobiega końca.

Vella Gialla: symbol Camorry znika z mapy Neapolu

Znajdująca się na północnych rubieżach Neapolu Scampia jest jedną z tych dzielnic, do których lepiej się nie zapuszczać. Najbardziej znanym symbolem Scampii jest Vela Gialla – modernistyczny kompleks mieszkaniowy, który miał być symbolem nowoczesnego Neapolu, a zamienił się w slumsy, w których rządzi zorganizowana przestępczość.

Vella Gialla powstała w latach 1962-1975, kiedy Włochy przeżywały powojenny boom ekonomiczny. Nazwa „Vella” oznacza po włosku „Żagiel” i nawiązuje do charakterystycznego wyglądu obiektu. Vella Gialla była jednym z siedmiu brutalistycznych „Żagli”, które miały być wzorem nowoczesnego, tętniącego życiem włoskiego osiedla.

Czytaj więcej

Architektura

Polski architekt projektuje willę w Abu Zabi. Luksusowa oaza na pustyni

Polscy architekci projektują wille już nie tylko w Polsce. Wychodzą ze swoimi projektami także po...

Autorem projektu „Żagli” był włoski architekt Franz Di Salvo, zwolennik modernistycznych koncepcji Le Corbusiera. Projekt zakładał stworzenie licznych terenów zielonych, szkół, przestrzeni wspólnych i placów zabaw.

Pogarszająca się sytuacja ekonomiczna Włoch i regionu Kampanii nie pozwoliła zrealizować tego planu. Ze względu na brak transportu publicznego przez kolejne dekady Scampia była bardzo słabo skomunikowana z Neapolem.

Z czasem dzielnica stała się sceną krwawych porachunków lokalnych gangów, czego nie były w stanie powstrzymać kolejne inicjatywy społeczne zmierzające do zmiany wizerunku dzielnicy. Kwitła tu prostytucja i handel narkotykami.

Sytuację północnej dzielnicy Neapolu dodatkowo podminowało trzęsienie ziemi, które nawiedziło region w latach 80. ubiegłego wieku. Do „Żagli” wprowadziło się wtedy nielegalnie wiele rodzin, które straciły swoje domy. Przyczyniło się to do przeludnienia osiedla i pogorszenia warunków życia jego mieszkańców.

Historię dzielnicy opisał włoski pisarz Roberto Saviano w swojej głośnej książce pod tytułem „Gomorra”, opowiadająca o porachunkach neapolitańskiej mafii, Camorry. Powieść doczekała się serialowej ekranizacji, do której sceny kręcono między innymi na terenie osiedla „Żagli”.