Nie żyje Christo Jawaszew, artysta znany z prac stworzonych we współpracy z żoną, Jeanne-Claude. Po wyjeździe z rodzinnej Bułgarii w 1957 roku Jawaszew tworzył na emigracji, przede wszystkim w Paryżu i w Nowym Jorku.
Sztuka uboga i ambalaże
Christo i Jeanne-Claude początkowo zbliżeni byli do kierunku reprezentowanego przez włoski ruch Arte Povera, którego przedstawiciele eksperymentowali z przedmiotami codziennego użytku, eksponując w pracach surowość materiałów i kwestionując podział sztuki na wysoką i niską („arte povera” to dosłownie „sztuka biedna”).
W późniejszym okresie zyskali sławę jako twórcy ambalaży, polegających na „opakowaniu” budynków czy fragmentów krajobrazu. Ostatnim z nich będzie przykrycie paryskiego Łuku Triumfalnego, które zostanie dokończone, a prezentacji możemy spodziewać się jesienią przyszłego roku.
Christo – najważniejsze dzieła
Najważniejsze prace Christo i zmarłej w 2009 roku Jeanne-Claude zostaną przypomniane w ramach retrospektywy, zaplanowanej na drugą połowę roku w paryskim Centre Pompidou. Wybraliśmy kilka z nich – zarówno tych najbardziej znanych, jak i takich, które udowadniają, że dzieła duetu obejmują szersze spektrum dokonań niż spektakularne ambalaże.
„Żelazna kurtyna”
„Ściana beczek po ropie” powstała w 1962 roku i była jednym z pierwszych dzieł, które zwróciły uwagę artystycznego świata na prace bułgarsko-francuskiej pary. 89 beczek zablokowało Rue Visconti, jedną z najwęższych uliczek Paryża, w proteście przeciw powstaniu Muru Berlińskiego, którego budowę Christo obserwował na własne oczy rok wcześniej.
Three Store Fronts
Cykl okien, fasad i wystaw sklepowych, pokazanych z perspektywy chodnika, znoszących podział na wnętrze i zewnętrze i zachęcających do refleksji nad rolą przestrzeni w sztuce powstawał m.in. w słynnym hotelu Chelsea, gdzie pomieszkiwało kilka pokoleń nowojorskiej bohemy. Do Nowego Jorku para przeprowadziła się w 1964 roku i przez pierwsze lata skupiła się na opakowaniu puszek, butelek i innych przedmiotów codziennego użytku.
Opakowanie Reichstagu
Pod koniec lat sześćdziesiątych konceptualizm Chisto i Jeanne-Claude zyskał nowe, monumentalne kształty. Po zrealizowaniu pierwszych opakowań dla budynków (m.in. Bernie, Chicago i włoskim Spoleto) artyści skupili się na jeszcze bardziej symbolicznych celach, takich jak umieszczenie kurtyny w Kanionie Kolorado czy przysłonięcie mostu Pont Neuf w Paryżu. W 1995 roku para we współpracy z niemieckimi władzami przykryła błyszczącą folią budynek Reichstagu w świeżo zjednoczonym Berlinie, symbolicznie nawiązując do czasów „Żelaznej kurtyny”.
The London Mastaba
Po śmierci Jeanne-Claude w 2009 roku Christo kontynuował zapoczątkowane wspólnie projekty. Najbardziej znane realizacje z minionej dekady obejmują m.in. system pływających pomostów („The Floating Piers”) na jeziorze Iseo w Lombardii, a także rzeźbę The London Mastaba, wykorzystującą 7500 beczek, która była prezentowana przez kilka tygodni 2018 roku na jeziorze Serpentine w londyńskim Hyde Parku. „Robię rzeczy które nie mają funkcji – tłumaczył wówczas Christo w rozmowie z „The Guardian” – może poza sprawianiem przyjemności”.
