Windsorowie czyli „Firma”. Elżbieta II panowała, ale też zarządzała rodziną

Określenie „Firma” ma już blisko sto lat: po raz pierwszy do opisania rodziny panującej użył go Jerzy VI, ojciec Elżbiety II. Przez 70 lat królowa musiała nie tylko panować, ale też zarządzać „Firmą” i gasić „pożary”, które wybuchały w rodzinie.

Publikacja: 09.09.2022 15:29

Elżbieta II i książę Filip podczas wizyty w Niemczech w 2015 roku.

Elżbieta II i książę Filip podczas wizyty w Niemczech w 2015 roku.

Foto: PolizeiBerlin, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Niezwykle długie rządy Elżbiety II przypadły na okres błyskawicznego rozwoju mediów. W 1952 roku, gdy została królową, światem informacji rządziły przede wszystkim dzienniki, ale rosło znaczenie radia i telewizji. Koronacja Elżbiety II stała się wydarzeniem medialnym na skalę globalną. Królowa nie czuła się jednak zwierzęciem medialnym, ale musiała się pogodzić z obecnością dziennikarzy, aparatów i kamer. Akceptowała towarzystwo mediów jako konieczność, coś, od czego nie ma ucieczki. 

Umiała także wykorzystywać media – czego dowodem może być choćby film promujący igrzyska olimpijskie w Londynie w 2012 roku. Elżbieta II wystąpiła w nim w towarzystwie Daniela Craiga odtwarzającego rolę agenta Jamesa Bonda. Poczucie humoru królowej, która z kamienną twarzą, ale i z humorem, odegrała swoją rolę na planie, pokazała, że Elżbieta II „czuła” siłę mediów i wiedziała, jak to wykorzystać.

Czytaj więcej

Elżbieta II i James Bond razem: reklama igrzysk, która przeszła do historii

Windsorowie – czyli „Firma” 

Rozwój mediów to także coraz większe problemy z zachowaniem tajemnicy wokół brytyjskiej rodziny panującej. Problemy, spory, czasem wybryki czy skandale stawały się pożywką dla mediów brytyjskich, które uczyniły z Windsorów wdzięczny temat napędzający sprzedaż. „Firma” znalazła się na celowniku bulwarówek. Sprawowanie władzy nad liczną rodziną stało się wyzwaniem niemal ponad siły Elżbiety II – zbyt łatwo każde potknięcie, problem czy tragedia stawały się tematem, którym media żyły przez wiele tygodni, a czasem – lat.

Pierwszym wyzwaniem, z którym musiała zmierzyć się Elżbieta II był życie prywatne jej siostry, księżniczki Małgorzaty. Młodsza siostra królowej wiodła bardzo bujne życie towarzyskie, a jej związki z mężczyznami błyskawicznie stały się pożywką dla brytyjskiej prasy, która żyła spekulacjami na temat relacji Małgorzaty z mężczyznami.

Kulminacją była zapowiedź małżeństwa z Peter Townsendem, rozwiedzionym kapitanem RAF. Dwór królewski patrzył na ten pomysł bardzo nieprzychylnie, a ostatecznie plany zamążpójścia księżniczki przekreśliła odmowa hierarchów kościelnych, którzy nie zamierzali zgodzić się na ślub Małgorzaty z rozwodnikiem. Media w Wielkiej Brytanii żyły tym tematem, podobnie jak dalszymi problemami małżeńskimi księżniczki, która w 1978 roku rozwiodła się z mężem, Anthonym Armstrongiem-Jonesem.

Czytaj więcej

Windsorowie: kto jest kim w brytyjskiej rodzinie królewskiej?

Prawdziwa burza miała jednak dopiero nadejść. Był nią związek najstarszego syna Elżbiety II, Karola z Dianą Spencer. Ślubem następcy tronu, do którego doszło w 1981 roku, żył cały świat, a Diana, księżna Walii, naturalna i ciepła, stała się ulubienicą brytyjskich mediów, a także wielu Brytyjczyków. 

Kłopoty małżeńskie pary książęcej skupiły uwagę bulwarówek i telewizji na Karolu i Dianie. To był temat, którym media w Wielkiej Brytanii żyły przez wiele lat, stopniowo ingerując coraz bardziej w życie prywatne księcia i księżnej, a co za tym idzie, także w świat „Firmy”. Przez lata wydarzenia w i wokół Buckingham Palace nie schodziły z czołówek gazet, a media ze szczegółami opisywały nowe związki Karola i Diany (po ich oficjalnej separacji w 1992 roku i rozwodzie w 1996 roku). 

Księżna Walii, czyli „Królowa Serc” 

Kulminacją była śmierć Diany w wypadku samochodowym w Paryżu 31 sierpnia 1997 roku. Rodzina królewska stała się głównym tematem dla mediów na całym świecie. Sympatia wielu Brytyjczyków była po stronie Diany, która na Wyspach nazywano „Królową serc”. Karola obwiniano o rozpad małżeństwa (w wywiadzie przyznał się do zdradzania żony z Kamilą Parker-Bowles, obecną jego małżonką), Elżbietę II – o królewski chłód w obliczu tragedii i brak współczucia dla tragicznie zmarłej byłej synowej.

Pałac Buckingham i całą „Firmę” dotknął kryzys wizerunkowy, zwłaszcza, że w latach 90. rozpadły się także małżeństwa dwojga innych dzieci Elżbiety – Andrzeja i Anny. Wszystkie te wydarzenia były dokładnie relacjonowane przez brytyjskie media. Tajemnice „Firmy” stały się powszechnie znane i komentowane, a tragedia Diany – i jej bliskich – stała się ogromnym kryzysem wizerunkowym dla Buckingham Palace i dla królowej. „Show us you care” – pisały angielskie dzienniki w nagłówkach skierowanych do Elżbiety II. Okaż uczucia.  

Sprawa Diany przez lata stanowiła wiodący temat w Wielkiej Brytanii – o księżnej, jej życiu i śmierci napisano tysiące artykułów i dziesiątki książek. W międzyczasie pojawił się zupełnie nowy wątek, druzgocący dla Windsorów i dla Elżbiety II. Chodzi o Andrzeja, księcia Yorku, którego zażyłość z przestępcą seksualnym Jeffreyem Epsteinem i jego partnerką Ghislaine Maxwell, stała się powodem skandalu. Dla Elżbiety II był to cios, bo Andrzej, zdaniem ekspertów, był jej „ulubionym” synem, z którym łączyły ją najbliższe stosunki. Zarzuty w stosunku do Andrzeja i jego pokrętne wyjaśnienia na temat relacji, które łączyły go z Epsteinem, zmusiły Buckingham Palace do radykalnych decyzji – Andrzej został pozbawiony stopni wojskowych i tytułów, a także odsunięty od działalności w ramach rodziny królewskiej.  

Ostatnie lata to zupełnie nowy temat: media błyskawicznie podchwyciły bowiem konflikt wewnątrz „Firmy” pomiędzy księciem Harrym, młodszym synem Karola i jego amerykańską żoną, aktorką Meghan Markle, a resztą rodziny. W styczniu 2020 roku książę i księżna Sussex ogłosili, że rezygnują z pełnienia oficjalnych funkcji w rodzinie królewskiej, zamierzają zamieszkać w USA i chcą stać się finansowo niezależni. 

Wydarzenie, nazwane przez brytyjskie media mianem „Megxitu”, ponownie stało się tematem dla mediów, które analizowały konflikty między członkami rodziny królewskiej. Paliwa do ognia dodali Harry i Meghan udzielając w marcu 2021 roku wywiadu amerykańskiej dziennikarce telewizyjnej, Oprah Winfrey, w którym opowiedzieli szerzej o przyczynach swojej decyzji i konflikcie z resztą „Firmy”.

8 września 2022 roku książę Harry, który razem z żoną odbywał zaplanowaną wcześniej wizytę w Wielkiej Brytanii, pojechał sam do zamku Balmoral, w którym umierała Elżbieta II. Zdaniem mediów – nie zdążył, do zamku w Szkocji dotarł już po ogłoszeniu zgonu królowej. 

Niezwykle długie rządy Elżbiety II przypadły na okres błyskawicznego rozwoju mediów. W 1952 roku, gdy została królową, światem informacji rządziły przede wszystkim dzienniki, ale rosło znaczenie radia i telewizji. Koronacja Elżbiety II stała się wydarzeniem medialnym na skalę globalną. Królowa nie czuła się jednak zwierzęciem medialnym, ale musiała się pogodzić z obecnością dziennikarzy, aparatów i kamer. Akceptowała towarzystwo mediów jako konieczność, coś, od czego nie ma ucieczki. 

Pozostało 93% artykułu
Społeczeństwo
Angielskie słowo roku. Zdaniem ekspertów pokazuje ono siłę „myślenia magicznego”
Społeczeństwo
Nagroda Jamesa Dysona. Innowacyjne projekty młodych inżynierów wyróżnione
Społeczeństwo
Generacja Z zmienia myślenie o luksusie. Na rynek wchodzi „pokolenie przekąsek”
Materiał promocyjny
Społeczność ludzi, których łączą pasje. Sekret sukcesu serwisu OLX
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Społeczeństwo
Spięcie między miliarderami: firma Elona Muska pozwana. Poszło o pieniądze