Tajemnica arcydzieła Rembrandta ujawniona. Mistrz użył toksycznej substancji

Obraz „Straż nocna” Rembrandta zachwyca swoim kunsztem. Badacze ustalili, że artysta uzyskał niezwykły lśniący efekt detali dzięki użyciu toksycznej substancji.

Publikacja: 02.08.2024 04:57

Obraz „Straż nocna” Rembrandta wisi w amsterdamskim Rijksmuseum.

Obraz „Straż nocna” Rembrandta wisi w amsterdamskim Rijksmuseum.

Foto: Erik Smits Rijksmuseum

Liczący ponad 380 lat obraz Rembrandta znany jako „Straż nocna” odkrywa swoje tajemnice dzięki pracy badaczy. Naukowcom badającym to arcydzieło udało się ustalić, że za niezwykle realistyczny, lśniący efekt detali obrazu odpowiada nie tylko geniusz malarza, ale także pewna toksyczna substancja znajdująca się w farbach, których używał.

„Straż nocna” Rembrandta: nowe ustalenia badaczy

Mierzący 379,5 na 453,5 centymetrów i ważący 337 kilogramów olejny obraz Rembrandta pod tytułem „Straż nocna” (pełen tytuł dzieła to „Kompania Fransa Bannincka Cocqa i Willema van Ruytenburcha”) powstał w 1642 roku. Obecnie ta jedna z najbardziej znanych, a zarazem największa praca holenderskiego mistrza znajduje się w zasobach Rijksmuseum w Amsterdamie.

Przez wiele lat historycy sztuki analizowali arcydzieło Rembrandta jedynie na podstawie cech, które można dostrzec gołym okiem. Dopiero niedawno, dzięki rozwojowi nowoczesnych metod dogłębnej, a zarazem bezinwazyjnej analizy obrazów, naukowcy są w stanie zobaczyć to, co przez wieki pozostawało poza zasięgiem kolejnych pokoleń badaczy.

Czytaj więcej

Wakacje w Europie: w których miastach turyści nie są mile widziani?

Centralną postacią obrazu „Straż nocna” jest postać współczesnego Rembrandtowi kapitana Fransa Bannincka Cocqa, ubranego na czarno i przepasanego czerwoną szarfą. Po lewej stronie kapitana stoi także autentyczna postać sierżanta Willema van Ruytenburcha w kontrastującym, jasnym i bogato zdobionym stroju.

To właśnie ubiór van Ruytenburcha, a dokładniej – jego misterne, złote detale dostarczyły badaczom nowego odkrycia. Swoje obserwacje zawarli w raporcie, który opublikowano na łamach czasopisma naukowego „Heritage Science”.

Okazuje się, że za niezwykły i pełen realizmu blask złotych haftów stroju van Ruytenburcha odpowiada związek chemiczny zawierający toksyczny arsen. Substancję zawierała farba, której używał Rembrandt.

Początkowo badacze myśleli, że dla uzyskania złotego blasku detali artysta używał minerału zwanego aurypigmentem. Tymczasem analiza chemiczna wykazała obecność dwóch siarczków arsenu: tak zwanego pararealgaru oraz pararealgaru półamorficznego. Za lśniący, złocisty efekt na obrazie odpowiada specyficzna struktura krystaliczna obydwu związków.

„Straż nocna” Rembrandta ujawnia kolejne tajemnice

Autorzy badania zauważają, że użycie przez Rembrandta pigmentu zawierającego arsen w portrecie ludzkim było bardzo innowacyjne jak na tamte czasy. Zwykle bowiem malarze stosowali arsen przy tworzeniu martwych natur, aby oddać realizm owoców i kwiatów.

Najnowsze odkrycie dotyczące detali ubioru sierżanta van Ruytenburcha stanowi część szeroko zakrojonego projektu badawczego o nazwie „Operacja Straż nocna”. Prowadzą ją badacze z Rijksmuseum we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu w Amsterdamie – między innymi chemikami, którym udało się wykryć toksyczny arsen w obrazie.

Do badań używa się takich bezinwazyjnych metod jak prześwietlanie promieniami X oraz chemiczne analizy niewielkich próbek. W taki sposób naukowcom udaje się ustalić skład chemiczny obrazu, a także to, w jakich jego częściach znajdują się konkretne związki chemiczne i pierwiastki.

Z kolei prześwietlanie obrazu dostarczyło innych niezwykłych odkryć. Niedawno okazało się bowiem, że pod warstwą farby kryje się grupa postaci, którą jednak Rembrandt postanowił zamalować.

Liczący ponad 380 lat obraz Rembrandta znany jako „Straż nocna” odkrywa swoje tajemnice dzięki pracy badaczy. Naukowcom badającym to arcydzieło udało się ustalić, że za niezwykle realistyczny, lśniący efekt detali obrazu odpowiada nie tylko geniusz malarza, ale także pewna toksyczna substancja znajdująca się w farbach, których używał.

„Straż nocna” Rembrandta: nowe ustalenia badaczy

Pozostało 89% artykułu
Sztuka
Koniec „inwazji” Banksy'ego na Londyn. Burza wokół tajemniczych murali
Sztuka
Kolejna nieudana renowacja w kościele w Hiszpanii. Media pomstują. „Karykatura”
Sztuka
Pomnik z Wrocławia najlepszy na świecie. „Pokazuje sytuację całego pokolenia”
Sztuka
Medale olimpijskie dla artystów? Znany muzyk chce powrotu do idei twórcy igrzysk
Sztuka
Włochy mają nowe muzeum sztuki współczesnej. Opóźnienie wyniosło 52 lata