Zmyślona historia Rosji na Wikipedii. Redaktorzy wykryli wielkie fałszerstwo

Fikcyjne miejsca i postaci a także bitwy, które nigdy się nie odbyły. Dopiero po dziesięciu latach zespół redaktorów Wikipedii wykrył, że w przeszło 200 artykułach o historii Rosji coś jest nie tak. Ich autorka napisała własną historię tego kraju.

Publikacja: 30.06.2022 16:55

Autorka stworzyła ponad 200 fałszywych artykułów na Wikipedii. Wszystkie dotyczyły historii Rosji.

Autorka stworzyła ponad 200 fałszywych artykułów na Wikipedii. Wszystkie dotyczyły historii Rosji.

Foto: Christin Hume

Gdy Wikipedia powstawała, wiele osób zarzucało jej twórcom, słusznie zresztą, brak kwalifikacji do tworzenia wiarygodnego źródła wiedzy, co mogło skutkować publikacją nieprawdziwych artykułów. Rzeczywiście, kilkanaście lat temu było to dość powszechne zjawisko. Od dawna jednak Wikipedia uchodzi za źródło wiedzy o dużej wiarygodności, a liczba przypadków nieprawdziwych i nierzetelnych artykułów bardzo spadła. Okazuje się jednak, że to tylko pozory. Redaktorzy Wikipedii właśnie wykryli ogromne fałszerstwo, które przez lata nikt nie zauważył.

Wikipedia: 200 fałszywych artykułów o historii Rosji

Można pokusić się o stwierdzenie, że mieszkańcy Chin z żyją w nieco innej rzeczywistości. Tamtejsze media kontroluje rząd, który decyduje o tym, jakie treści docierają do obywateli, a jakie przed nimi ukryć. Swój wkład w tworzenie fikcyjnych światów w świadomości jej rodaków miała również Chinka o pseudonimie Zhemao.

W ciągu dziesięciu lat kobieta napisała 206 artykułów. Jak ustalił zespół Wikipedii, proceder trwał od 2010 roku, kiedy Zhemao zaczęła tworzyć zmyślone wydarzenia z historii Chin. Dwa lata później zaczęła pisać własną wersję dziejów Rosji.

Historie, które napisała, robiły spore wrażenie i były przekonujące. Obfitowały w bardzo szczegółowe informacje na temat stosunków politycznych i ekonomicznych średniowiecznych ruskich książąt i arystokratów, a nawet codziennego życia ludzi. Jej oszustwo wyszło na jaw dopiero w czerwcu 2022 roku.

Czytaj więcej

Bezcenne obrazy stopniowo wracają do Rosji. Przez Europę jeżdżą tajne konwoje

Jak to się stało, że zespół Wikipedii zorientował się tak późno? Problem polega na tym, że w wielu artykułach w chińskiej Wikipedii fikcyjne nazwy, postaci i wydarzenia wplecione są w prawdziwe fakty w taki sposób, że nie sposób odróżnić prawdy od fałszu. Zhemao miała więc ogromne pole do popisu.

W jaki sposób trafiono na trop fałszywej historyczki? Wszystko zaczęło się od artykułu o ogromnej średniowiecznej kopalni srebra. Tekst znalazł chiński pisarz fantasy o pseudonimie Yifan, który szukał na Wikipedii inspiracji do kolejnej książki.

Zhihu – autorka jednego z największych oszustw na Wikipedii

Artykuł traktował o dziejach wojny między Wielkim Księstwem Moskiewskim a księstwem twerskim. Jej przedmiotem była owa kopalnia srebra, mająca znajdować się w mieście Kaszyn w obwodzie twerskim. Jak głosił artykił, wielkiemu księciu moskiewskiemu w końcu udało się zdobyć miasto i czerpać bogactwo z wydobycia kaszyńskiego srebra.

Zaintrygowany historią, która ma spory potencjał na zaadaptowanie jej w powieści fantasy, Yifan zaczął drążyć dalej. Poznał nazwiska książąt, możnowładców i innych osób odgrywających istotne role w dziejach kaszyńskiej kopalni srebra. Z artykułem było powiązanych kilkaset innych tekstów – wszystkie szczegółowe i niezwykle wiarygodne.

Miasto Kaszyn jest autentyczne i istnieje do dziś, oczywiście istniały również zarówno Wielkie Księstwo Moskiewskie, jak i księstwo twerskie, które rywalizowały ze sobą o wpływy na Rusi. Jednak istnienie w Kaszynie jakiejkolwiek kopalni srebra – czy w przeszłości, czy teraz – jest całkowicie zmyślone. W rzeczywistości Kaszyn to kameralne uzdrowisko, którego najważniejszym naturalnym bogactwem są złoża borowiny.

Yifan zauważył jednak kilka problemów. Po pierwsze, rosyjskojęzyczne wersje tekstów były znacznie krótsze lub w ogóle nie istniały. Po drugie, w przypisie, który powinien prowadzić do materiału na temat średniowiecznego górnictwa, znajdował się link do strony poświęconej współczesnemu przemysłowi górniczemu.

Yifan poinformował o tym wszystkim zespół Wikipedii, który wszczął własne śledztwo. W efekcie 17 czerwca 2022 roku usunięto znakomitą większość fałszywych artykułów autorstwa Zhemao. Pozostawiono tylko kilka, które poprawiono tak, aby były zgodne z faktami.

Niektórzy chińscy internauci byli pod takim wrażeniem fantazji Zhemao, że zaczęli zachęcać ją do napisania własnej powieści. Sama Chinka opublikowała w internecie jak dotąd jedynie oficjalne przeprosiny.

Gdy Wikipedia powstawała, wiele osób zarzucało jej twórcom, słusznie zresztą, brak kwalifikacji do tworzenia wiarygodnego źródła wiedzy, co mogło skutkować publikacją nieprawdziwych artykułów. Rzeczywiście, kilkanaście lat temu było to dość powszechne zjawisko. Od dawna jednak Wikipedia uchodzi za źródło wiedzy o dużej wiarygodności, a liczba przypadków nieprawdziwych i nierzetelnych artykułów bardzo spadła. Okazuje się jednak, że to tylko pozory. Redaktorzy Wikipedii właśnie wykryli ogromne fałszerstwo, które przez lata nikt nie zauważył.

Pozostało 87% artykułu
Społeczeństwo
Ideały piękna w czasach sztucznej inteligencji. Nowa kampania marki Dove
Materiał Promocyjny
BaseLinker uratuje e-sklep przed przestojem
Społeczeństwo
Generacja Z ma nową rozrywkę. Eksperci o popularności „klubów czytelniczych”
Społeczeństwo
„Najbardziej lubiany człowiek w internecie” ma kłopoty. Pozew na 54 strony
Społeczeństwo
„Fałszywa produktywność” zmorą firm. Dlaczego wolimy udawać, że pracujemy?
Społeczeństwo
Aplikacje randkowe „psują” społeczeństwo. To efekt zmiany naszych upodobań