Trwa wyburzanie ikony modernizmu. Była symbolem komunistycznego luksusu

Po niecałych 60 latach od wybudowania znika z powierzchni ziemi jeden ze znaczących symboli architektury modernistycznej w dawnych krajach socjalistycznych – i zarazem symbol luksusu w państwach byłego bloku wschodniego. Zamiast niego wyrosnąć ma kompleks wieżowców, ich budowa pochłonie ok. pół miliarda euro.

Aktualizacja: 24.01.2025 13:13 Publikacja: 21.01.2025 11:45

Hotel Jugoslavija otwarto w 1969 roku

Hotel Jugoslavija otwarto w 1969 roku

Foto: Fred Romero from Paris, France, CC BY 2.0, Wikimedia Commons

Pomimo protestów architektów i aktywistów znika z powierzchni ziemi hotel „Jugoslavija”, który wybudowano w latach 60. ubiegłego wieku w Belgradzie, stolicy Serbii (a dawniej – Jugosławii). Podjęto decyzję o wyburzeniu budynku, który uchodzi za jedną z ikon modernizmu. W jego miejscu ma powstać kompleks wieżowców.

Hotel „Jugoslavija” w Belgradzie przestaje istnieć

W czasach swojej świetności znajdujący się w samym centrum Belgradu hotel „Jugoslavija” był pięciogwiazdkową enklawą luksusu. Uważano go też za jeden z ikonicznych przykładów jugosłowiańskiego modernizmu – i wyspę luksusu w świecie państw socjalistycznych.

Niestety, o tym wszystkim należy mówić już w czasie przeszłym. Wbrew zyskującemu coraz większą popularność wśród architektów i urbanistów trendowi na „odświeżanie” tkanki miejskiej poprzez renowacje XX-wiecznych budynków, nie było pomysłu na zaadaptowanie hotelu „Jugoslavija” z myślą o jego nowych funkcjach, a także o zachowaniu go jako cennego elementu dziedzictwa kulturowego Serbii.

Czytaj więcej

W Europie powstanie nowe muzeum Nikoli Tesli. Słynna pracownia pokazała projekt

Po wielu miesiącach dyskusji podjęto decyzję o wyburzeniu modernistycznego budynku.

Kiedy rozbiórka hotelu dobiegnie końca, w jego miejscu powstanie kompleks wieżowców o różnym przeznaczeniu. Jak informuje serwis ArchDaily, realizacja mającego kosztować 500 milionów euro projektu ma zakończyć się w 2027 roku.

Foto: Fred Romero, CC BY 2.0, Wikimedia Commons

Plan wyburzenia hotelu „Jugoslavija” spotkał się z ostrym sprzeciwem architektów i aktywistów. Potrzebę zachowania budynku zwolennicy takiego rozwiązania tłumaczyli jego dużym znaczeniem historycznym i architektonicznym, a także potencjałem wykorzystania go pod kątem nowych funkcji – zważywszy na jego lokalizację w centrum stolicy, nad brzegiem Dunaju.

Hotel „Jugoslavija”: symbol luksusu komunistycznej Jugosławii 

Budowa liczącego osiem kondygnacji hotelu „Jugoslavija” dobiegła końca w 1969 roku, kiedy otworzył się dla gości z całego świata. Autorem projektu budynku był chorwacki architekt Lavoslav Horvat. Co ciekawe, projekt obiektu powstał już pod koniec lat 40., jednak z uwagi na problemy gospodarcze prace wstrzymano aż do początku lat 60., gdy budowa ruszyła, wedle zaktualizowanego projektu.

Pięciogwiazdkowy obiekt należał do grona największych i najbardziej luksusowych hoteli w Europie. Hotel „Jugoslavija” (pierwotnie miał się nazywać Belgrad) był też jedną z wizytówek Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii za czasów prezydenta Josipa Broza Tito oraz symbolem odradzania się gospodarki tego kraju po II wojnie światowej. Wśród gości hotelu byli między innymi brytyjska królowa Elżbieta II, prezydenci Stanów Zjednoczonych i astronauta Neil Armstrong, pierwszy człowiek na Księżycu.

Obiekt miał miał siedem pięter. Dumą hotelu były dwie restauracje – większa, mogąca pomieścić 600 gości i mniejsza – dla 200 osób. W czasach największej świetności wnętrza hotelu „Jugoslavija” olśniewały swoim bogactwem i elegancją. Największe wrażenie robił gigantyczny żyrandol, który wykonano z 40 tysięcy kryształów Swarovskiego i pięciu tysięcy żarówek. Ważył 14 ton i był wówczas największym żyrandolem na świecie, co potwierdzał wpis do Księgi Guinnessa.

W 1999 roku hotel uległ poważnym zniszczeniom w wyniku bombardowania Belgradu przez wojska NATO. Na początku XXI wieku częściowo odbudowano hotel, po czym obiekt ponownie zaczął przyjmować gości.

Był to okres intensywnej odbudowy Serbii w nowej, kapitalistycznej rzeczywistości, dynamicznie zmieniała się i nadal zmienia również stolica tego kraju. Z czasem hotel „Jugoslavija” stracił swój wizerunek enklawy luksusu – stał się niedrogą noclegownią z restauracjami i kasynem. W ubiegłym roku obiekt całkowicie zamknięto.

Pomimo protestów architektów i aktywistów znika z powierzchni ziemi hotel „Jugoslavija”, który wybudowano w latach 60. ubiegłego wieku w Belgradzie, stolicy Serbii (a dawniej – Jugosławii). Podjęto decyzję o wyburzeniu budynku, który uchodzi za jedną z ikon modernizmu. W jego miejscu ma powstać kompleks wieżowców.

Hotel „Jugoslavija” w Belgradzie przestaje istnieć

Pozostało jeszcze 91% artykułu
Architektura
Polacy z prestiżowym wyróżnieniem za projekt muzeum Nikoli Tesli. „To zaszczyt”
Architektura
Butik z Warszawy wśród najpiękniejszych na świecie. To projekt Ukraińców
Architektura
Polskie muzeum na czele globalnego rankingu. „Koniecznie trzeba je odwiedzić”
Architektura
Park w Warszawie jednym z najpiękniejszych na świecie. Walczy o ważną nagrodę
Architektura
To pierwszy taki sklep w historii Apple'a. Amerykański gigant stawia na drewno