Po pół wieku istnienia Y-Block, modernistyczny budynek, w którym w ostatnich latach mieściło się m.in. ministerstwo edukacji, ma zniknąć z mapy Oslo. Decyzja władz to konsekwencja zniszczeń spowodowanych przez zamach bombowy 22 lipca 2011 roku dokonany przez Andersa Breivika.

Sondaże przeprowadzone po tym wydarzeniu mówiły, że aż 40% Norwegów przychylało się do wyburzenia uszkodzonych budynków.

Jednym z powodów były skojarzenia z architekturą socrealizmu. Jednak potwierdzona w ubiegłym tygodniu decyzja o rozbiórce spotkała się z krytyką ze strony aktywistów i konserwatorów. Nie tylko dlatego, że za projektami zdobiących budynek murali stoi sam Pablo Picasso.

Norweski rząd obiecał, że murale Picassa zostaną ocalone. Jednak przeciwnicy decyzji walczą o zachowanie ich w oryginalnym kontekście.

Autorzy podpisanej przez ponad 28 tys. osób petycji uważają, że budynek jest jednym z najpiękniejszych dokonań architekta Erlinga Viksjo. Zwracają też uwagę, że murale podobne do tych w Oslo, można znaleźć tylko na fasadzie Instytutu Architektury Zaawansowanej w Barcelonie.

Murale Picassa, które zdobią front Y-Blocku w Oslo, powstały w 1969 roku. Są one owocem współpracy słynnego malarza z norweskim rzeźbiarzem, Carlem Nesjarem. Łącznie ten duet stworzył pięć murali, w tym dwie wersje największego,  „Rybaka”. Część murali Picassa i Nesjara znalazła się na „bloku H”, innym z rządowych budynków, który uniknął większych zniszczeń w 2011 roku.

By zobaczyć wszystkie dzieła w naturalnym kontekście, warto się pospieszyć. Wg informacji AFP Statsbygg, norweska agencja rządowa zajmująca się publicznymi nieruchomościami, dostała zielone światło i może zaczynać rozbiórkę. Dlatego niewykluczone, że dzieła Picassa będzie zobaczyć jeszcze tylko przez kilka tygodni. Oficjalny termin startu prac wciąż nie został potwierdzony. 

„Nie chcemy, by rząd burzył budynki, których nie udało się zniszczyć nawet terrorystom” – komentowała w 2017 roku Janne Wilberg, dyrektor biura dziedzictwa kulturowego w Oslo. 

Organizacja Europa Nostra wpisała Y-Block na listę najbardziej zagrożonych i historycznie istotnych obiektów w Europie. 

Obok przykładu norweskiego modernizmu znajdziemy na niej także m.in. toskański zamek Sammezzano oraz bytomską Elektrociepłownię Szombierki. Pełne zestawienie, opublikowane pod koniec  2019 roku, dostępne jest na stronie Europa Nostra.