Optymiści częściej podejmują złe decyzje finansowe. Zaskakujące wyniki badania

Choć optymizm jest cechą, którą zwykle się ceni, okazuje się, że jeśli jest on nadmierny, może prowadzić do podejmowania błędnych decyzji – szczególnie w kwestiach finansowych. To wnioski badania przeprowadzonego przez brytyjskich naukowców z Uniwersytetu w Bath.

Publikacja: 21.12.2023 04:47

„Nawet jeśli szanse na założenie udanej firmy są niewielkie, to optymiści zawsze myślą, że mają szan

„Nawet jeśli szanse na założenie udanej firmy są niewielkie, to optymiści zawsze myślą, że mają szansę – zakładają firmy, które skazane na porażkę” – twierdzą autorzy badania.

Foto: Scott Graham Unsplash

Podczas gdy nierzadko uważa się, iż optymizm jest kluczem do szczęścia czy sukcesu, okazuje się, że może mieć on również negatywne konsekwencje – prowadzić między innymi do podejmowania błędnych decyzji. Zdaniem naukowców z Uniwersytetu w Bath w Wielkiej Brytanii dotyczy to przede wszystkim kwestii finansowych.

Badanie: Optymizm dotyczący finansów wiąże się z niskimi zdolnościami poznawczymi

Ekonomiści behawioralni z Uniwersytetu w Bath w Wielkiej Brytanii postanowili sprawdzić, w jaki sposób nasz optymizm związany z finansami łączyć się może z niższym poziomem zdolności poznawczych. W ramach badania, które opublikowane zostało w czasopiśmie naukowym „Personality and Social Psychology Bulletin”, tysiące Brytyjczyków zapytano o ich perspektywy finansowe. Dzięki danym pochodzącym z przeprowadzonych kilka lat temu badań eksperci odpowiedzi badanych mogli porównać z tym, jak sytuacja wyglądała po czasie w rzeczywistości. 

Czytaj więcej

Śpimy coraz krócej i coraz gorzej. Najbardziej niewyspana jest generacja Z

W ramach nowego badania naukowcy przeanalizowali między innymi dane pochodzące z projektu Understanding Society – badania przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w latach 2009-2021, w którym udział wzięli respondenci z ponad 40 tys. gospodarstw domowych. Eksperci pod uwagę brali także dane z badania British Household Panel Survey przeprowadzonego w latach 1991-2008.

Naukowcy zapytali respondentów o ich sytuację finansową oraz o to, jakie mają oczekiwania na przyszłość. Ze względu na to, że ankietowani byli pytani więcej niż raz w trakcie badania, eksperci mogli porównać ich oczekiwania z tym, jak w rzeczywistości potoczyły się ich losy. W badaniu padły pytania, na podstawie których ocenić dało się kilka cech związanych ze zdolnością poznawczą – między innymi pamięć badanych, kojarzenie przez nich słów, płynność werbalną, zdolności matematyczne czy myślenie abstrakcyjne.

Naukowcy, którym przewodniczył Chris Dawson – specjalizujący się w ekonomii psycholog z University of Bath w Wielkiej Brytanii – porównali wyniki z obu części badań, dzięki czemu byli w stane porównać zdolność poznawczą badanych z ich optymizmem finansowym. Badanie sugeruje, że osoby o wyższych zdolnościach poznawczych wykazywały tendencję do mniejszego optymizmu, podczas gdy w przypadku osób o niższych zdolnościach poznawczych było dokładnie na odwrót.

„Wyniki są jasne: ludzie w zasadzie do pewnego stopnia oszukują samych siebie” – podkreśla w badaniu dr Chris Dawson. „Badanie wskazuje, że plany oparte na nadmiernie optymistycznych przekonaniach prowadzą do złych decyzji i z pewnością przynoszą gorsze wyniki niż realistyczne przekonania” – dodał.

Jak podkreślają naukowcy, mało realistycznie i często optymistyczne oczekiwania finansowe mogą prowadzić między innymi do nadmiernego poziomu konsumpcji i zadłużenia, a także niewystarczających oszczędności. „Nawet jeśli szanse na założenie udanego biznesu są niewielkie, to optymiści zawsze myślą, że mają szansę – zakładają firmy, które skazane na porażkę” – czytamy.

Czytaj więcej

Toksyczna męskość skraca życie. O ile lat krócej żyją samce alfa?

Naukowcy: Nadmierny optymizm może prowadzić do podejmowania złych decyzji finansowych

Ze szczegółowych wyników badania wynika, że respondenci, którzy osiągnęli najwyższe wyniki w testach poznawczych, byli aż o 22 proc. bardziej skłonni do znalezienia się w kategorii realistów – osób, które eksperci opisują jako bardziej obiektywne w ocenie swoich perspektyw finansowych, niż ci na przeciwnym końcu spektrum. Naukowcy zaznaczyli, że osoby o niższych zdolnościach poznawczych mają tendencję do przeceniania swoich zdolności finansowych, w związku czym nierzadko podejmują w tych kwestiach złe decyzje.

Zadaniem ekspertów problematyczne jest to, że człowiek „jest zaprogramowany tak, że stara się pozytywnie myśleć”. „Może to negatywnie wpłynąć na jakość naszego podejmowania decyzji – szczególnie tych poważnych. Musimy być w stanie to pokonać, a nasze badanie pokazuje, że osoby o wysokich zdolnościach poznawczych radzą sobie z tym lepiej niż osoby o niskich zdolnościach poznawczych” – zaznaczają eksperci. „Nierealistyczny optymizm jest jedną z najbardziej powszechnych cech ludzkich. Ludzie nie skupiają się zwykle na tym, co negatywne – zwracają częściej uwagę na to, co pozytywne. Pojęcie pozytywnego myślenia jest bez wątpienia zakorzenione w naszej kulturze i dobrze byłoby ponownie przyjrzeć się temu przekonaniu” – zaznacza Dawson.

Społeczeństwo
Pieniądze szczęścia nie dają? Autorzy nowego badania znaleźli odpowiedź
Społeczeństwo
Dobre drogi, niezbyt mili ludzie. Jak Polskę widzą pracujący u nas cudzoziemcy?
Społeczeństwo
Raport: Polacy pokochali używane produkty luksusowe. Kupujemy na potęgę
Społeczeństwo
Chronoworking czyli praca, kiedy chcesz. Nowy trend to sposób na efektywność
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Społeczeństwo
Jak używanie sztucznej inteligencji wpływa na pracowników? Stres i samotność