Czarny łabędź: co oznacza to pojęcie?

* Czarny łabędź oznacza wydarzenie o ogromnym wpływie na funkcjonowanie współczesnego świata, które wydarzyło się w sposób nieprzewidywalny

* Pojęcie „czarny łabędź” spopularyzował Nicholas Nassim Taleb, amerykański pisarz i inwestor libańskiego pochodzenia, autor książki „Czarny łabędź” z 2007 roku

* Przykłady wydarzeń określanych jako „czarne łabędzie” to między innymi atak na World Trade Center w Nowym Jorku z 11 września 2001 roku czy wybuch I wojny światowej

W ostatnich kilku dekadach wśród politologów, ekonomistów, socjologów i osób zajmujących się przewidywaniem przyszłości panowało przekonanie, że dysponujemy tak zaawansowanymi narzędziami iż przyszłość nie stanowi przed nami tajemnicy, a nadchodzące wydarzenia, także te znaczące można przewidzieć. Jednak analiza historii najnowszej pokazuje, że jest zupełnie inaczej.

W ostatnich stu latach miało miejsce wiele wydarzeń, które stanowiły ogromne zaskoczenie. Wystarczy wymienić zamach w Sarajewie i ciąg zdarzeń, które doprowadziły do wybuchu I wojny światowej, dojście Adolfa Hitlera do władzy w Niemczech, atak na World Trade Center z 2001 roku czy światowy kryzys finansowy z lat 2008-2009.  Takie wydarzenia zaczęto nazywać „czarnym łabędziem”. To zdarzenia, których nie można było przewidzieć, a które miały ogromny wpływ na świat.

Kto wymyślił określenie „czarny łabędż”?

Pojęcie „czarnego łabędzia” spopularyzował Nicholas Nassim Taleb, amerykański pisarz i inwestor libańskiego pochodzenia. Taleb pracował w bankowości, ale w 2006 roku, dwa lata przez wybuchem kryzysu finansowego, odszedł i zajął się pisaniem książki „Czarny łabędź”. Opisał w niej to zjawisko, a także proces powstawania „czarnych łabędzi”, pisał także o znaczeniu nieprzewidywalności w ekonomii i historii. 

„Czarny łabędź” stał się światowym bestsellerem, książkę wydano także w Polsce. Nicholas Nassim Taleb jest także autorem innych książek, takich jak „Antykruchość” czy „Ślepy traf”.

Czym jest „czarny łabędź”?

Według Taleba „czarny łabędź” to nieprzewidywalne i nieregularne zdarzenia o wiekiej skali i ogromnych konsekwencjach, ale nieoczekiwane dla obserwatorów. Zdaniem Taleba zdarzenia określane mianem „czarnego łabędzia” wydają się tak nieprawdopodobne, wręcz niemożliwe, że nikt, nawet doświadczenie analitycy, nie wierzy, w to, że mogą się wydarzyć. Gdy jednak się wydarzą, okazuje się, że mają ogromny, przede wszystkim negatywny, wpływ na świat.

Zdaniem Taleba takich wydarzeń będzie przybywać, bo życie współczesnego świata staje się coraz bardziej skomplikowane, co rodzi nieprzewidywalne zdarzenia. Ludziom jednak wciąż wydaje się, że świat jest prosty i daje się go łatwo opisać i analizować przy pomocy modeli. Te jednak nie biorą pod uwagę wielu czynników, które mają miejsce w rzeczywistości.

Przykłady wydarzeń, które były „czarnymi łabędziami”

W ciągu ostatnich kilku dekad mieliśmy do czynienia z wieloma wydarzeniami w gospodarce, które można nazwać „czarnymi łabędziami”. Należą do nich:

* Czarny poniedziałek na giełdzie nowojorskiej w 1987 roku